-Τι είναι η δυσγραφία;
Η δυσγραφία ανήκει στην ομπρέλα των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Γι’ αυτό είναι ωφέλιμο αρχικά να αναφέρουμε δυο λόγια σχετικά με το τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες.
Οι μαθησιακές δυσκολίες βασίζονται στη διαταραχή, κυρίως, νευρολογικής επεξεργασίας. Αυτή η διαταραχή επεξεργασίας μπορεί να παρεμποδίσει την εκμάθηση βασικών δεξιοτήτων όπως είναι η ανάγνωση, η γραφή και/ή τα μαθηματικά. Επιπλέον, οι μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να φέρουν επιπτώσεις σε δεξιότητες υψηλότερου επιπέδου όπως είναι η οργάνωση, ο προγραμματισμός χρόνου, ο συλλογισμός, η μακροπρόθεσμη ή η βραχυπρόθεσμη μνήμη και η προσοχή. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν τη ζωή ενός ατόμου, εκτός από τον ακαδημαϊκό τομέα, και στον τομέα των σχέσεων με την οικογένεια, με τους φίλους και με τον χώρο εργασίας.
Οι μαθησιακές δυσκολίες δε θα πρέπει να συγχέονται με τα μαθησιακά προβλήματα που μπορούν να προκύψουν εξαιτίας π.χ. της διαταραχής οπτικής, ακουστικής ή αισθητηριακής επεξεργασίας ή λόγω ελλειμμάτων που προκύπτουν εξαιτίας των κινητικών, νοητικών, συναισθηματικών ή περιβαλλοντολογικών παραγόντων.
Μια μαθησιακή δυσκολία δεν μπορεί να θεραπευτεί ή να διορθωθεί, είναι μια δια βίου πρόκληση. Ωστόσο, με την κατάλληλη υποστήριξη και παρέμβαση, τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να επιτύχουν στο σχολείο, στην εργασία, στις σχέσεις και στη κοινότητα.
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας όρος “ομπρέλα” που περιγράφει μια σειρά από άλλες, πιο συγκεκριμένες – ειδικές – μαθησιακές δυσκολίες, όπως π.χ. δυσλεξία και δυσγραφία.
ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ
Η δυσγραφία είναι μία νευρολογική διαταραχή, η οποία ανήκει στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και επηρεάζει την ικανότητα γραφής ενός ατόμου αλλά και τις λεπτές κινητικές δεξιότητες. Το άτομο με αυτή την ειδική μαθησιακή δυσκολία μπορεί να παρουσιάζει δυσανάγνωστο χειρόγραφο κείμενο, ασυνεπής απόσταση ανάμεσα στις λέξεις, ελλιπή χωροταξικό σχεδιασμό σε χαρτί, κακή ορθογραφία και δυσκολία στη σύνθεση της γραφής, ενώ ταυτόχρονα σκέφτεται και γράφει.
Συμπτώματα:
- Δυσανάγνωστη γραφή
- Ασυνέπεια γραφής, π.χ. ανάμειξη κεφαλαίων με πεζών, άνιση γραμματοσειρά (πολύ μεγάλα ή πολύ μικρά γράμματα),
- Κακή οργάνωση γραφής, π.χ. γράμματα που δεν πατάνε σταθερά πάνω στη γραμμή, μεγάλα ή καθόλου κενά ανάμεσα στις λέξεις
- Ημιτελείς λέξεις, π.χ. παράλειψη ορισμένων γραμμάτων ή συλλαβών ή και ολόκληρων λέξεων
- Μη λειτουργική θέση καρπού, κακή στάση του σώματος και του χαρτιού
- Αργός ρυθμός γραφής ή αντιγραφής
- Μη λειτουργική λαβή συγκράτησης του εργαλείου γραφής
- Εύκολη και γρήγορη κόπωση, αίσθηση πόνου στο χέρι κατά τη γραφή
Συννοσηρότητα:
- Με ΔΕΠ-Υ
- Με αυτισμό
Οι 5 μύθοι γύρω από την δυσγραφία:
- Το ότι κάποιος έχει άστατη γραφή δεν σημαίνει ότι έχει δυσγραφία! Μπορεί κάποιος που έχει δυσγραφία να έχει τακτοποιημένη και οργανωμένη γραφή, όμως να του παίρνει αρκετή ώρα και να καταβάλει αρκετή προσπάθεια. Επομένως, οι ειδικοί είναι σημαντικό να αξιολογούν το πώς γράφει κάποιος
- Ένα άτομο με δυσγραφία δε σημαίνει ότι έχει δείκτη νοημοσύνης κάτω από τον μέσο όρο! Απλώς δυσκολεύεται στην αποτύπωση των σκέψεών του κατά τη γραφή και γι’ αυτό η αποτύπωση των ιδεών του δεν μπορεί να αντανακλά στην πραγματική αντίληψη και στις ιδέες που έχει γύρω από ένα θέμα
- Η δυσγραφία δεν είναι ίδια με τη δυσλεξία! Στη δυσγραφία παρατηρούνται δυσκολίες γύρω από τη γραφή ενώ στη δυσλεξία γύρω από την ανάγνωση. Είναι δύο διαφορετικές διαταραχές, οι οποίες όμως μπορούν να συνυπάρχουν
- Τα παιδιά με δυσγραφία δεν είναι «τεμπέλικα»! Καταβάλουν τεράστια προσπάθεια στο να σχηματίσουν γράμματα και λέξεις που στο τέλος ξεχνούν αυτό που ήθελαν να γράψουν και είναι κάτι που τους προκαλεί τόση δυσκολία που στο τέλος έχουν άρνηση να γράψουν
- Η δυσγραφία δεν είναι κάτι που «ξεπερνιέται»! Είναι μία συνθήκη που θα υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου και χρειάζεται υποστήριξη και παρέμβαση.
Οι 5 τύποι της δυσγραφίας:
- Δυσλεξική δυσγραφία (dyslexic dysgraphia)
- φτωχή γραφή στον αυθόρμητο λόγο
- καλή γραφή κατά την αντιγραφή
- δυσανάγνωστο κείμενο
- φτωχή μορφοποίηση γραμμάτων
- επηρεάζεται η ορθογραφία
- Κινητική δυσγραφία (motor dysgraphia)
- Φτωχές δεξιότητες λεπτής κίνησης
- Δυσανάγνωστο κείμενο
- Δυσκολία στη γραφή (αυθόρμητα ή με αντιγραφή)
- Δεν επηρεάζεται η ορθογραφία
- Μη λειτουργική λαβή στο μολύβι
- Χωρική δυσγραφία (spatial dysgraphia)
- Οπτικοχωρικά ελλείμματα
- Η γραφή (είτε αυθόρμητη είτε σε αντιγραφή) είναι επηρεασμένη
- Συνήθως δεν επηρεάζεται η λεπτή κίνηση και η ορθογραφία
- Φτωχή οργάνωση της γραφής (δεν υπάρχουν κενά διαστήματα ανάμεσα στις λέξεις, δεν πατάνε οι λέξεις πάνω στη γραμμή)
- Δυσανάγνωστο κείμενο
- Φωνολογική δυσγραφία (phonological dysgraphia)
- Επισημαίνεται στην ορθογραφία άγνωστων λέξεων
- Δυσκολίες με φωνήματα
- Λεξική δυσγραφία (lexical dysgraphia)
- Ορθογραφικά λάθη σε άγνωστες λέξεις
Στρατηγικές παρέμβασης:
- Κιναισθητική μάθηση
- Δραστηριότητες με ιδιοδεκτικά ερεθίσματα
- Πολυαισθητηριακές δραστηριότητες
- Δραστηριότητες με απτικά ερεθίσματα
- Δραστηριότητες οπτικής επεξεργασίας (οπτική σάρωση, διάκριση)
- Σχηματισμός γραμμάτων
- Ασκήσεις ενδυνάμωσης χεριών και δακτύλων
Βοηθήματα:
- Υποστηρικτική τεχνολογία (π.χ. εφαρμογή στον υπολογιστή όπου το παιδί μιλάει και το κείμενο πληκτρολογείται αυτόματα στον υπολογιστή)
- Βοηθήματα μολυβιού (π.χ. λαβή)
- Οπτικά βοηθήματα (π.χ. αντί για αντιγραφή από τον πίνακα, να έχει το κείμενο στο θρανίο)
- Προσαρμογές (π.χ. μείωση ύλης διαβάσματος, αύξηση χρόνου)
- Προσαρμογή τετραδίου (π.χ. τετράδιο με επιπλέον ενδιάμεσες γραμμές για βοήθεια, με κουτάκια)
Πηγές:
Learning Disabilities Association of America (L.D.A.) Types of Learning Disabilities – Learning Disabilities Association of America (ldaamerica.org) , ldaamerica.org-Dysgraphia.pdf
Finn, E. (2020). Dysgraphia 101- Introduction and strategies for understanding dysgraphia in children. OccupationalTherapy.com, Article 5327. Retrieved from: http://OccupationalTherapy.com , https://www.occupationaltherapy.com/articles/dysgraphia-101-introduction-and-strategies-5327
Συγγραφή και επιμέλεια άρθρου
Αργυρώ Φουστέρη
Εργοθεραπεύτρια