Στασικός έλεγχος: Τι είναι και πως επηρεάζει;

Στασικός έλεγχος: Τι είναι και πώς επηρεάζει η απουσία του τα παιδιά με γραφοκινητικές δυσκολίες; Πώς παρεμβαίνει ένας εργοθεραπευτής;

Ορισμός

Ο στασικός έλεγχος είναι η ικανότητα του ατόμου να διατηρεί κατά τη στάση ευθύγραμμα τη κεφαλή, τον αυχένα, τον κορμό και τα άκρα όταν το βάρος του σώματος μεταφέρεται, χρησιμοποιώντας αντιδράσεις προσανατολισμού, προστατευτικής έκτασης και ισορροπιστικές.

Με άλλα λόγια, είναι η ικανότητα να διατηρείται και να αλλάζει η θέση του κορμού, έτσι ώστε η σπονδυλική στήλη να παρέχει μία σταθερή βάση στη τοποθέτηση και την κινητικότητα των άκρων, όσο το κεφάλι παραμένει σε μία άριστη θέση για την αποτελεσματική οπτική λειτουργία.

Ένας καλός στασικός έλεγχος απαιτείται για τον αποτελεσματικό κινητικό έλεγχο. Ο έλεγχος της στάσης μας παρέχει κινήσεις πέρα από τον κεντρικό άξονα του σώματος και μας επιτρέπει ένα μεγάλο εύρος κινήσεων των άνω και των κάτω άκρων.

Επιπλέον, ο έλεγχος των άνω άκρων αλλά και όλες οι δεξιότητες της λεπτής κινητικότητας επηρεάζονται θεαματικά αν ο κορμός δεν είναι σταθερός. Φαίνεται πως ο έλεγχος της στάσης είναι απαραίτητος για την απόκτηση ώριμων κινητικών δεξιοτήτων αδρού και λεπτού συντονισμού. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητος ο έλεγχος κορμού και στάσης για την ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας, εφόσον ο έλεγχος και ο συντονισμός των μεγάλων μυϊκών ομάδων είναι απαραίτητοι για τον έλεγχο και την ανάπτυξη μικρότερων κινήσεων.

Πότε αρχίζει να αναπτύσσεται ο στασικός έλεγχος;

Από την ηλικία των 7 μηνών, το βρέφος μπορεί να μείνει για λίγο σε καθιστή θέση χωρίς υποστήριξη. Σε ηλικία 10 μηνών, το βρέφος πλέον κάθεται με καλό έλεγχο και μπορεί να γυρίσει στο πλάι για να πιάσει παιχνίδια. Ακόμα, μπορεί να γυρίσει από καθιστή θέση σε πρηνή.

Ποιοι τομείς επηρεάζονται αν δεν υπάρχει καλός στασικός έλεγχος;

Τα παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολία στη σταθερότητα του κορμού, θα παρουσιάσουν δυσκολία σε δραστηριότητες αυτοφροντίδας, γραφής και κινητικού παιχνιδιού.

Στον γραφοκινητικό τομέα συγκεκριμένα, θα παρατηρηθεί κακή στάση σώματος (συνήθως τα παιδιά σκύβουν πολύ πάνω από το χαρτί ή «απλώνονται» στην καρέκλα) και δυσκολία στον κινητικό έλεγχο των άνω άκρων. Επιπλέον, μπορεί να ασκηθεί παραπάνω πίεση στο εργαλείο γραφής.

Πώς παρεμβαίνει ένας εργοθεραπευτής;

Ο εργοθεραπευτής θα εκτιμήσει μέσω της κλινικής παρατήρησης και των έγκυρων αξιολογητικών εργαλείων τη μυϊκή δύναμη, την αντοχή, το συντονισμό, τον στασικό έλεγχο, την ισορροπία, την αδρή και τη λεπτή κινητικότητα και θα οργανώσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης και αποκατάστασης των εκάστοτε δυσκολιών.

Ενδεικτικές δραστηριότητες για την ενίσχυση στασικού ελέγχου:

• Βάδιση σε άνισες επιφάνειες
• Σκαρφάλωμα
• Πρηνή έκταση
• Ύπτια κάμψη
• Ρολάρισμα
• Κάθισμα στο πάτωμα με τα χέρια στο πλάι
• Πίστα εμποδίων με διάφορες κατευθύνσεις, ύψη και υφές
• Push-ups σε τοίχο
• Κούνια bolster (ιππαστί)

Βιβλιογραφία

J.Jenkinson, T.Hyde, S.Ahmad, (2008). Foundation Skills: introduction to gross motor coordination. Building blocks for learning occupational therapy approaches. John Wiley & Sons Ltd, 2008 United Kingdom

Επιμέλεια άρθρου: Φουστέρη Αργυρώ, Εργοθεραπεύτρια