ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΔΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τι είναι η αδρή κινητικότητα;
Η αδρή κινητικότητα αφορά τη χρήση των μεγάλων μυικών ομάδων που είναι απαραίτητη για την ενασχόληση του παιδιού με δραστηριότητες όπως π.χ. το τρέξιμο, το κουτσό, το σκαρφάλωμα, το ρολλάρισμα κ.λπ.
Αναπτύσσεται από τους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού και εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του. Συνήθως, η ανάπτυξή της συμβαίνει με πιο έντονο και γοργό ρυθμό στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, ενώ στην ηλικία 4-5 ετών ο ρυθμός ανάπτυξης αρχίζει να επιβραδύνεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια ζωής.
Όμως τι συμβαίνει όταν η αδρή κινητικότητα καθυστερήσει να αναπτυχθεί ή να εξελιχθεί; Ποια σημάδια μας προειδοποιούν για τυχόν δυσκολίες στην αδρή κίνηση του παιδιού; Πότε πρέπει ένας γονιός να συμβουλευτεί έναν Εργοθεραπευτή;
Συχνά σε παιδιά τυπικής ανάπτυξης και μη, συμβαίνει να καθυστερεί η ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας. Συνήθως οι γονείς παραπονιούνται ότι το παιδί σκοντάφτει συχνά ή είναι αδέξιο στα αθλήματα. Στις μικρές ηλικίες, είναι συχνό να παρατηρούν οι γονείς ότι το παιδί δυσκολεύεται να ανέβει μόνο του τις σκάλες εναλλάσσοντας τα πόδια του. Μάλιστα, σε πολύ μικρές ηλικίες (μηνών), μπορεί να παρατηρήσουν οι γονείς ότι το παιδί δυσκολεύεται στο ρολλάρισμα ή στο μπουσούλημα.
Εδώ, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τα αναπτυξιακά στάδια εξέλιξης της αδρής κίνησης:
0-1 μηνών: δεν στηρίζει το κεφάλι, βρίσκεται σε θέση κάμψης και κυριαρχεί ο καμπτικός τόνος (νεογνική φυσιολογική κάμψη)
1 μήνα: σε ύπτια θέση μπορεί να κρατήσει το κεφάλι σε μέση γραμμή για λίγα δευτερόλεπτα. Επιπλέον, τραβώντας το μωρό από την ύπτια θέση με τα χέρια, το κεφάλι γέρνει προς τα πίσω. Τα άνω και κάτω άκρα βρίσκονται σε μικρότερη κάμψη. Μπορεί να σηκώσει το κεφάλι για λίγα δευτερόλεπτα
4 μηνών: στην ύπτια θέση κρατάει το κεφάλι στη μέση γραμμή και προσπαθεί να χτυπήσει κρεμαστά παιχνίδια. Στην πρηνή θέση σηκώνεται στους αγκώνες. Στην καθιστή θέση στηρίζει το κεφάλι. Τραβώντας το μωρό από την ύπτια θέση με τα χέρια, γέρνει λίγο το κεφάλι προς τα πίσω. Μπορεί να ρολάρει από την πρηνή θέση στο πλάι
7 μηνών: σε ύπτια θέση σηκώνει το κεφάλι σαν να προσπαθεί να καθίσει. Κάθεται για λίγο σε καθιστή θέση χωρίς στήριξη. Στην καθιστή θέση αναπτύσσεται η έκταση στον κορμό, ο οποίος είναι σε κάμψη προς τα εμπρός και με τα γόνατα σε κάμψη. Αναπτύσσονται οι προστατευτικές αντιδράσεις προς τα εμπρός. Στο ρολάρισμα γυρίζει από πρηνή σε ύπτια θέση και αντίστροφα. Διατηρείται η τετραποδική θέση. Πραγματοποιούνται ταλαντώσεις με το βάρος του σώματός τους εμπρός και πίσω κατά την τετραποδική θέση προετοιμάζοντας το μπουσούλημα
10 μηνών: παίρνει θέση για μπουσούλημα. Κάθεται με καλό έλεγχο στην καθιστή θέση γυρίζοντας στο πλάι για να πιάσει παιχνίδια. Αλλάζει θέση από καθιστή θέση σε πρηνή. Μπορεί να σηκωθεί όρθιο τραβώντας έπιπλα. Στέκεται όρθιο με στήριξη
12 μηνών: μπορεί να γυρίσει από καθιστή θέση για να μπουσουλήσει. Περπατάει με στήριξη στο ένα χέρι. Κρατώντας τα έπιπλα κάνει πλάγια βήματα και σηκώνεται από την καθιστή θέση
1-2 ετών: σε ηλικία 13 μηνών κάθεται χωρίς υποστήριξη. Το ασταθές περπάτημα γίνεται όλο και πιο συντονισμένο. Χρησιμοποιεί κουνιστά παιχνίδια (άλογο), μπορεί να ρίξει την μπάλα κρατώντας την ισορροπία του (18 μηνών), πηδάει με τα δύο πόδια (18 μηνών), κάθεται μόνο το σε καρέκλα (18 μηνών), τραβάει παιχνίδια με σκοινί όταν περπατάει
2-3 ετών: ανεβαίνει και κατεβαίνει σκάλες με βοήθεια (δύο πόδια σε κάθε σκαλί). Περπατάει προς τα πίσω, εκτελεί πηδήματα με τα δύο πόδια, σκύβει από τη μέση για να πιάσει κάτι, τρέχει, κλωτσάει την μπάλα
3-5 ετών: ο ρυθμός ανάπτυξης της αδρής κίνησης επιβραδύνεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, αναπτύσσονται καινούριες δεξιότητες αλλά εδραιώνονται οι παλιές. Μπορεί να ανέβει σκαλιά εναλλάσσοντας τα πόδια του. Με τη συνεχόμενη ανάπτυξη των δεξιοτήτων και της μυϊκής τους δύναμης αρκετά παιδιά σε ηλικία 5 ετών μπορούν να κολυμπούν, να κάνουν ποδήλατο, κούνια, να κρεμαστούν από μία μπάρα για 10΄΄, να χτυπήσουν ένα μπαλάκι με μία ρακέτα, να πιάσουν και να πετάξουν την μπάλα, να εκτελέσουν μονοποδική στήριξη και μονοποδική μετατόπιση (κουτσό), να εκτελέσουν πηδήματα προς όλες τις κατευθύνσεις.
Όταν, λοιπόν, το παιδί δυσκολεύεται να τρέξει, να κάνει κουτσό, να σκαρφαλώσει, να διατηρήσει την ισορροπία του σε διάφορες θέσεις, να κρατήσει μία καλή στάση σώματος κατά την παραμονή του σε καθιστή θέση κατά το διάβασμα και τη γραφή, τότε είναι ωφέλιμο να συμβουλευτούμε έναν Εργοθεραπευτή.
Ο Εργοθεραπευτής είναι ο ειδικός που θα αναλάβει την κλινική παρατήρηση του παιδιού, βασιζόμενη κυρίως στα αναπτυξιακά ορόσημα. Επιπλέον, με τη χρήση διάφορων αξιολογητικών εργαλείων, μπορεί να εκτιμήσει τις δεξιότητες του παιδιού σχετικά με την αδρή κινητικότητα, αλλά και άλλες δεξιότητες όπως είναι η λεπτή κινητικότητα, οι γνωστικές λειτουργίες, οι δραστηριότητες καθημερινής ζωής, το παιχνίδι κ.λπ.
Τέλος, ο Εργοθεραπευτής θα λάβει υπόψιν το ιστορικό του παιδιού και θα πάρει τις απαραίτητες πληροφορίες από τους γονείς σχετικά με την κινητική ανάπτυξη του παιδιού. Ακόμα, έχει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει, εκτός από τα άτομα φροντίδας του παιδιού, με το δάσκαλο ή τη δασκάλα του, ώστε να δώσει χρήσιμες συμβουλές αλλά και να πάρει πληροφορίες σχετικά με την εικόνα του παιδιού στο κοινωνικό περιβάλλον του σχολείου.
Επιμέλεια άρθρου: Φουστέρη Αργυρώ, Εργοθεραπεύτρια
Καταχώρηση Μηνύματος