Πως μπορώ να βάλω όρια σε ένα παιδί;
Μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που συναντούν οι γονείς στη σχέση τους με τα παιδιά τους είναι το ζήτημα της οριοθέτησης. Ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών, η οριοθέτησή τους υπόκειται σε ορισμένους βασικούς κανόνες, τους οποίους εάν τηρήσουμε, θα διαπιστώσουμε ότι θα πετύχουμε τη συνεργασία τους πολύ ευκολότερα από αυτό που αρχικά πιστεύαμε. Στη συνέχεια θα παραθέσουμε ορισμένους από αυτούς τους κανόνες ανά ηλικία, έτσι ώστε οι γονείς να μπορούν να έχουν ένα «μπούσουλα» στην προσπάθεια για οριοθέτηση των αθέμιτων συμπεριφορών των παιδιών τους.
Προσχολική Αγωγή (ηλικίες 4-6 ετών)
- Όταν ζητάμε κάτι από ένα παιδί αυτό θα πρέπει να είναι πολύ ξεκάθαρο (π.χ. δεν πρέπει να χτυπάς με το αυτοκινητάκι σου τα άλλα παιδάκια) και όχι γενικόλογο (π.χ. δε χτυπάμε).
- Είναι πολύ σημαντικό σε αυτά που ζητάμε από ένα παιδί να δείχνουμε απόλυτη συνέπεια και σταθερότητα σε βάθος χρόνου (π.χ. κάθε φορά που ανεβαίνεις σε μια καρέκλα στο μπαλκόνι θα υπάρχει μια συνέπεια, η οποία, επίσης, θα πρέπει να είναι συγκεκριμένη).
- Οι γονείς θα πρέπει στους βασικούς κανόνες του σπιτιού να έχουν κοινή γραμμή απέναντι στο παιδί.
- Εάν ένα παιδί κάνει κάτι που παραβιάζει κάποιον κανόνα του σπιτιού τότε θα πρέπει να υποστεί μια συνέπεια.
- Εάν εξαιτίας κάποιων ειδικών συνθηκών δε μπορούμε να επιβάλλουμε τη συνέπεια (γιατί π.χ. πρέπει να φύγουμε από το σπίτι έγκαιρα) τότε εξηγούμε στο παιδί ότι η συνέπεια δεν επιβλήθηκε κατ’ εξαίρεση (γι’ αυτό και γι’ αυτό το λόγο..) σήμερα και ότι από αύριο θα ισχύει και πάλι ο κανόνας.
- Οι συνέπειες – τιμωρίες δεν πρέπει ποτέ να είναι εξαντλητικές για το παιδί (π.χ. δε θα δεις τηλεόραση για ένα μήνα. Θα ήταν προτιμότερο να πούμε δε θα δεις τηλεόραση για αυτό το απόγευμα).
- Οι συνέπειες για αυτή την ηλικιακή ομάδα δε θα πρέπει να ξεπερνάνε τα 15-30 λεπτά (ανάλογα με την περίπτωση).
- Πάντοτε θα πρέπει να έχουμε προετοιμάσει τα παιδιά για τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν την εκάστοτε συμπεριφορά τους. Λέμε π.χ. την επόμενη φορά που θα κάνεις αυτό θα έχεις και αυτή τη συνέπεια. Συγκεκριμένη συνέπεια για συγκεκριμένη συμπεριφορά.
- Εναλλακτικά (για τα αντιδραστικά κυρίως παιδιά) θα μπορούσαμε να βάλλουμε τους πίνακες επιβράβευσης. Π.χ. αν κάνεις σταθερά αυτό στο τέλος της εβδομάδας θα κερδίσεις μια ανταμοιβή.
- Η ανταμοιβή δε χρειάζεται πάντοτε να είναι κάποιο υλικό αγαθό. Θα μπορούσε να είναι μια βόλτα σε ένα αγαπημένο μέρος, να δούμε κάτι όλοι μαζί στην τηλεόραση, να παίξουμε κάτι όλοι μαζί, ή ακόμα και μια αγκαλιά.
Οριοθετείστε τα παιδιά σας όχι με φωνές και ξύλο αλλά κάνοντάς τα υπεύθυνα απέναντι στις επιλογές τους.
Δημοτικό (ηλικίες 6-12 ετών)
- Για την ηλικιακή ομάδα του Δημοτικού ισχύει ότι και για τα παιδιά της προσχολικής, με τη διαφορά ότι η διάρκεια των συνεπειών μπορεί να είναι μεγαλύτερη, π.χ. αν κάνεις αυτό δε θα δεις τηλεόραση για 2 ημέρες.
- Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα συνίστανται οι πίνακες επιβράβευσης ως κίνητρο για να διαβάζουν τα παιδιά (γενικότερα για να επιτύχουμε τη συνέπειά τους σχετικά με το σχολείο).
Γυμνάσιο (ηλικίες 12-15 ετών)
- Για την ηλικιακή ομάδα του Γυμνασίου ισχύει ότι και για τα παιδιά του Δημοτικού, με τη διαφορά ότι η διάρκεια των συνεπειών μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη, π.χ. αν κάνεις αυτό δε θα δεις τηλεόραση για μια εβδομάδα.
- Ακόμα, σε αυτή την ηλικιακή ομάδα συνίσταται περισσότερη συζήτηση με τα παιδιά.
- Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας ότι ορισμένες φορές τα παιδιά στην εφηβεία έχουν απότομες εναλλαγές στο συναισθηματικό τους κόσμο. Επομένως, ανάλογα με την περίπτωση χρειάζεται και ειδική μεταχείριση και προσαρμογή ανά διαστήματα των κανόνων – ορίων.
Ακολουθώντας κανόνες όπως οι προαναφερθέντες, θα διαπιστώσετε ότι οι οριοθέτηση των παιδιών σας, τελικά, δεν είναι και τόσο δύσκολη υπόθεση. Τα παιδιά χρειάζονται κανόνες και πλαίσιο λειτουργίας στο σπίτι, ακόμα και αν τις περισσότερες φορές αντιδρούν σε αυτό, καθώς έτσι αισθάνονται ασφάλεια και αυξάνουν κατακόρυφα την αίσθηση της ανεξαρτησίας και της αυτοπεποίθησής τους.
Κωστόπουλος Παναγιώτης
Ψυχολόγος
Υπο/φιος Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
Καταχώρηση Μηνύματος