“Είδε η ψείρα αλώνι, περπατεί και καμαρώνει.”(Ελληνική Παροιμία)
Αν κάποιος δει στον ύπνο του ψείρες, το όνειρο προμηνύει στενοχώρια σύμφωνα με τον ονειροκρίτη. Ωστόσο η ψείρα δεν αποτελεί προϊόν φαντασίας καθώς πρόκειται για απρόσκλητο και ενοχλητικό επισκέπτη της παιδικής κυρίως ηλικίας.
Η φθειρίαση, όπως είναι ο επιστημονικός όρος, είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα που απασχολεί το ανθρώπινο είδος από τα αρχαία χρόνια. Οι ψείρες είναι παρασιτικά έντομα τα οποία ζουν στο τριχωτό της κεφαλής και απομυζούν αίμα προκειμένου να επιβιώσουν. Η θηλυκή ψείρα ζει περίπου ένα μήνα, στη διάρκεια του οποίου γεννά 7-10 αυγά ημερησίως. Τα αυγά της ψείρας έχουν το χρώμα του δέρματος, προσκολλώνται σταθερά στα μαλλιά και με τη θαλπωρή του δέρματος οι νύμφες που υπάρχουν μέσα στα αυγά εκκολάπτονται. Έπειτα, όταν η νύμφη βγει από το αυγό, το άδειο κέλυφος που λέγεται κόνιδα, έχει λευκό χρώμα και αναγνωρίζεται εύκολα.
Οι ψείρες δεν έχουν προτιμήσεις σχετικά με την καθαριότητα ή το μήκος των μαλλιών. Κατά συνέπεια το κούρεμα των μαλλιών δεν βοηθά, αντιθέτως μάλιστα, με τα κοντά μαλλιά ευνοείται η μετάδοση καθώς η απόσταση μεταξύ ρίζας και κορυφής της τρίχας γίνεται μικρότερη. Τα μικροσκοπικά αυτά έντομα μεταδίδονται από κεφάλι σε κεφάλι μέσω της άμεσης επαφής με τα μαλλιά του ατόμου που έχει φθειρίαση, ή μέσω αντικειμένων κοινής χρήσης, όπως ρουχισμός, μαξιλάρια, πετσέτες και κτένες. Συνήθη κλινικά σημεία και συμπτώματα αποτελούν ο κνησμός (φαγούρα) και οι εκδορές του δέρματος. Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχει μικρή πιθανότητα ο έντονος κνησμός να οδηγήσει σε βακτηριακή επιμόλυνση και διογκωμένους λεμφαδένες.
Η φθειρίαση αντιμετωπίζεται με τοπικά αντιφθειρικά σαμπουάν και λοσιόν, τα οποία ουσιαστικά είναι εντομοκτόνα. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η πιστή τήρηση των οδηγιών των συγκεκριμένων προϊόντων. Αν αποτύχει η τοπική αγωγή χορηγούνται φάρμακα από την στοματική οδό, έπειτα από συμβουλή και οδηγία ιατρού. Μέρος της αποτελεσματικής θεραπείας είναι και η καλή απολύμανση αντικειμένων κοινής χρήσης όπως είναι οι μαξιλαροθήκες και οι κτένες. Επιπρόσθετα, για την εξολόθρευση των ενοχλητικών αυτών εντόμων, όχι όμως και των αυγών τους, υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες με χρήση φυσικών παραγόντων όπως είναι τα αιθέρια έλαια, το ελαιόλαδο, η λευκή βαζελίνη και το ξίδι. Εντούτοις, αφενός μεν η αποτελεσματικότητα αυτών δεν έχει εξετασθεί επαρκώς αφετέρου δε, ελλοχεύει ο κίνδυνος αντίδρασης και πρόκλησης αλλεργιών.
Συμπερασματικά, η φθειρίαση είναι εξαιρετικά μεταδοτική και δεν κάνει διάκριση σε καθαρά ή βρώμικα κεφάλια. Τα παιδιά θα πρέπεινα αποφεύγουν την άμεση επαφή του κεφαλιού τους με τα μαλλιά των άλλων παιδιών κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων και να μη μοιράζονται προσωπικά αντικείμενα όπως καπέλα και βούρτσες. Τέλος, τα φθειροκτόνα που προτείνονται από ιατρούς είναι αποτελεσματικά εφόσον χρησιμοποιηθούν σωστά, ενώ οι εναλλακτικές θεραπείες συνήθως εξολοθρεύουν μόνο τις ψείρες και όχι τα αυγά τους.
Βαμβακά Ευαγγελία
Νοσηλεύτρια ΤΕ, MSc (c)
Πηγές:
1) Μηνιαία φαρμακευτική εφημερίδα ‘PHARMANEWS’. Ψείρες, ο εχθρός προ της κεφαλής. Πιτσιλίδης 2010; 193:64.
2) Μπανιάς Π. Ψείρες και πώς να τις καταπολεμήσετε. Σύμβουλος υγείας 2013; 60: 34-35.
3) Τούμπη Ε. Φθειρίαση τριχωτού κεφαλής[Congress-internet]. 3ο Διεθνές Συνέδριο Αττικές Δερματολογικές Ημέρες; 2007 Νοέμβριος 2-4; Αθήνα, 2007; σ. 3.
Καταχώρηση Μηνύματος