Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά ακούμε τον όρο Δυσλεξία. Πολλές φορές δε, συναντάμε τον όρο σε παιδιά με πολύ διαφορετικά γνωρίσματα και δυσκολίες. Πολλοί γονείς, στο άκουσμα και μόνο της λέξης καταβάλλονται από υπερβολικό άγχος και πολλά συνακόλουθα ερωτήματα όπως: Τελικά τι είναι η δυσλεξία; Μπορεί να γίνει αποκατάσταση ή είναι κάτι μη αναστρέψιμο; Πως μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου; κ.α.
Στη συνέχεια, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της δυσλεξίας, με στόχο την καλύτερη ενημέρωση σας, σχετικά με ένα θέμα που έχει για τα καλά μπει στη ζωή μας.
Τι είναι η Δυσλεξία;
Δυσλεξία είναι μια σοβαρή διαταραχή του παιδιού η οποία αφορά την εκμάθηση (δηλαδή τη χρήση και κατανόηση) του γραπτού λόγου, και δε συνυφαίνεται με αιτιολογικούς παράγοντες σε επίπεδο νοητικό, πολιτισμικό, συναισθηματικό και φυσικής του λειτουργίας.
Οι επιδόσεις του δυσλεξικού ατόμου στην ανάγνωση και την γραφή βρίσκονται κάτω του αναμενόμενου επιπέδου, όπως αυτό εκτιμάται με βάση τη νοημοσύνη και τη χρονολογική του ηλικία.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της Δυσλεξίας;
Βασικότερα συμπτώματα στη γραφή και στην ανάγνωση.
Το δυσλεξικό παιδί:
- Αντιστρέφει τη σειρά των γραμμάτων της αλφαβήτου και τα γράμματα μέσα στις συλλαβές ή τις λέξεις (ρο αντί ορ, πα αντί απ κ.α.).
- Κάνει σύντμηση λέξεων (παίζω αντί παίζοντας).
- Αντικαθιστά λέξεις με άλλες (σκλάβος αντί δούλος).
- Παραλείπει συνδετικές λέξεις (ο, το, σε, με, και).
- Έχει ασυνέπεια στην ορθογραφία μιας λέξης ακόμα και μέσα στην ίδια σελίδα.
- Προσθέτει γράμματα στις λέξεις (σπππίτι).
- Παραλείπει γράμματα στις λέξεις (χμα αντί χώμα ή ποτα αντί πόρτα).
- Αντιστρέφει τη σειρά των γραμμάτων ή / και των συλλαβών σε μια λέξη (λπένω αντί πλένω, νωπι αντί πίνω).
- Αντικαθιστά γράμματα σε λέξεις που συγχέονται και μοιάζουν φωνολογικά (Θάσος αντί δάσος).
- Δεν τονίζει σωστά ή και καθόλου πολλές λέξεις.
- Χρησιμοποιεί κεφαλάια γράμματα μέσα στη λέξη και όχι στην αρχή της (άνεΜος).
- Όταν γράφει, παρατηρείται αστάθεια στο σχήμα, στο μέγεθος και στην κλίση των γραμμάτων.
- Κάνει κακή χρήση των γραμμάτων και των περιθωρίων.
- Γράφει αργά.
Βασικότερα συμπτώματα στον προσανατολισμό.
Το δυσλεξικό παιδί:
- Δεν μπορεί να διακρίνει εύκολα τα δεξιά από τα αριστερά. Δεν μπορεί να ακολουθήσει τις οδηγίες και να βαδίσει αριστερά ή δεξιά, πάνω ή κάτω, μέσα ή έξω.
- Δυσκολεύεται να δείξει με το δεξί χέρι το αριστερό αυτί κ.α.
Βασικότερα συμπτώματα στην ανάγνωση.
- Κάνει πολλές επαναλήψεις προσπαθώντας να μένει στο θέμα.
- Διαβάζει αργά, με δισταγμό, συλλαβίζοντας, και η ανάγνωσή του δεν έχει ροή.
- Χάνει πολλές φορές τη σειρά στο βιβλίο την ώρα που διαβάζει.
- Δυσκολεύεται να γυρίσει από το τέλος της μιας γραμμής στην αρχή της επόμενης.
- Δεν χρωματίζει τη φωνή του όταν διαβάζει ή τη χρωματίζει εκεί που δε χρειάζεται.
- Δε σταματά στην τελεία και στο κόμμα.
Γενικότερα θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η Δυσλεξία δεν είναι Μαθησιακές Δυσκολίες. Αυτό είναι ένα λάθος που γίνεται συχνά, ακόμα και από εκπαιδευτικούς. Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι δυσκολίες που αντιλαμβανόμαστε στο παιδί κατά τα πρώτα μαθητικά του χρόνια και δεν είναι εγγενείς αλλά επίκτητες, δηλαδή δυσκολίες που αποκτώνται από το παιδί στην πορεία της ζωής του (για διάφορους λόγους). Αντιθέτως, η δυσλεξία είναι μια εγγενής δυσκολία των παιδιών η οποία σχετίζεται με κάποια εγκεφαλική δυσλειτουργία, η οποία υπάρχει εκ γενετής.
Αν, λοιπόν, οι γονείς έχουν την οποιαδήποτε υπόνοια ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά που αναφέρουμε παραπάνω, θα ήταν καλό να μην ολιγωρήσουν αλλά να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό το συντομότερο δυνατό, έτσι ώστε να έχουν μια έγκαιρη και ολοκληρωμένη διάγνωση.
Ολοκληρώνοντας, είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι η δυσλεξία, όσο νωρίτερα διαγνωσθεί, τόσο πιο γρήγορα και αποτελεσματικότερα θα μπορέσει να βοηθηθεί το παιδί που την αντιμετωπίζει.
Και να θυμόμαστε, η δυσλεξία δεν είναι αναπηρία … και το δυσλεκτικό παιδί δεν είναι ένα «ελαττωματικό» παιδί … αλλά απλώς ένα παιδί που αντιμετωπίζει μια δυσκολία και χρειάζεται κάποια βοήθεια για να την ξεπεράσει !!!
Κωστόπουλος Παναγιώτης Ψυχολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών Επιστημονικός Διευθυντής εταιρείας Αμφιάραος Παιδί & Οικογένεια Ε.Π.Ε.