Τι είναι ο λόγος;
Ο λόγος σχετίζεται με τις λέξεις που χρησιμοποιούμε και τον τρόπο που τις χρησιμοποιούμε, με σκοπό να επικοινωνήσουμε τις ιδέες και τις ανάγκες μας. Πρόκειται για έναν σύνθετο συνδυασμό συστημάτων τα οποία μπορούν να χωριστούν σε 3 βασικές κατηγορίες:
• Τη Μορφή, η οποία περιλαμβάνει, τη σύνταξη, τη μορφολογία και τη φωνολογία. Αυτά τα συστήματα συνδέουν τους ήχους και τα σύμβολα με το νόημα. Η σύνταξη είναι ένα σύστημα κανόνων, που διέπουν τη σειρά των λέξεων σε προτάσεις. Η μορφολογία ασχολείται με την εσωτερική οργάνωση των λέξεων. Η φωνολογία αποτελείται από κανόνες, οι οποίοι προσδιορίζουν ποιοι ήχοι μπορούν να εμφανίζονται μαζί, πως θα ηχούν μαζί και που θα εμφανίζονται.
• Το Περιεχόμενο, αποτελείται από τη σημασιολογία. Στη σημασιολογία υπάρχουν κανόνες οι οποίοι διέπουν το νόημα. Έτσι, οι χρήστες της γλώσσας να έχουν την ικανότητα να διακρίνουν αν υπάρχει ή δεν υπάρχει νόημα.
• Τη Χρήση, η οποία περιλαμβάνει την πραγματολογία, όπου υπάρχουν κανόνες για τον τρόπο επικοινωνίας. Για παράδειγμα, πότε αρχίζουμε και πότε ολοκληρώνουμε μια συζήτηση.
Όλα τα παραπάνω συστήματα κανόνων χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα κατά την επικοινωνία.
Τι είναι η ομιλία;
Η ομιλία είναι ο τρόπος με τον οποίο λέμε τους ήχους και τις λέξεις. Αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας, το οποίο περιλαμβάνει:
Την άρθρωση. Η άρθρωση αφορά τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε τα φωνήματα, χρησιμοποιώντας τους αρθρωτές μας (χείλη, γλώσσα, δόντια κλπ). Για παράδειγμα, θα πρέπει να έχουμε την ικανότητα να τοποθετήσουμε τους αρθρωτές μας στη σωστή θέση, ώστε παράγουμε το φώνημα /θ/ για να πούμε τη λέξη “θάλασσα”.
Τη φωνή. Η φωνή αφορά τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τις φωνητικές χορδές και την αναπνοή για να παράγουμε ήχους. Στη φωνή ελέγχεται το ύψος, η ηχηρότητα και η ποιότητα. Πρέπει να είμαστε ικανοί να ελέγξουμε τη φωνή μας, διότι μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες, όπως υπερβολική ομιλία ή ουρλιαχτό.
Τη ροή. Δηλαδή τον ρυθμό της ομιλίας μας. Σε αυτό τον τομέα, ελέγχονται οι παύσεις, οι επαναλήψεις, τα “μπλοκαρίσματα” και οι επιμηκύνσεις.
Διαταραχές
Διαταραχές μπορεί να εντοπιστούν και σε ενήλικες και σε παιδιά. Η Διαταραχή μπορεί να είναι λόγου, μπορεί να είναι ομιλίας ή μπορεί και να συνυπάρχουν. Επίσης, υπάρχει διαβάθμιση (ήπια, μέτρια, σοβαρή). Όταν υπάρχει δυσκολία στην κατανόηση του ομιλητή ή δυσκολία στην έκφραση ιδεών, σκέψεων και αναγκών, τότε πρόκειται για Διαταραχή Λόγου. Ενώ, όταν υπάρχει δυσκολία στην ορθή παραγωγή λεκτικών ήχων, στην ευχέρεια ή τη φωνή, τότε πρόκειται για Διαταραχή Ομιλίας.
Ποιος είναι ο ρόλος του Λογοθεραπευτή;
Ο Λογοθεραπευτής, μέσω την αξιολόγησης, μπορεί να εντοπίσει τις δυσκολίες και τα ελλείμματα. Έπειτα, έχει την ικανότητα να δημιουργήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας, που θα στοχεύει στη βελτίωση των δυσκολιών.
Βιβλιογραφία
Anderson, N. B. , & Shames, G. H. (2011). Human Communication Disorders. An Introduction. Boston: PEARSON.
Νικολόπουλος, Δ. , & Ξενάκη, Χ. (2016). Γλωσσική Ανάπτυξη και Διαταραχές. Αθήνα: Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ.
What Is Speech? What Is Language?. (n.d.). Ανακτήθηκε από https://www.asha.org/public/speech/development/speech-and-language/
Πολίτου Καλλιόπη
Λογοθεραπεύτρια