Η ζωή μου έχει γίνει απαιτητικότερη, πώς να τη διαχειριστώ;
Πρέπει να κάνω τόσα πολλά, πως να τα προλάβω όλα;
Μπαμπά σου μιλάω, που έχεις το μυαλό σου;
Και αν χάσω και εγώ τη δουλειά μου τι θα κάνουμε;
Ίσως να χρειαστεί να κάνουμε ορισμένες περικοπές, πώς να πω στα παιδία ότι δε μπορούν να συνεχίσουν κάποια δραστηριότητα τους;
Την Κυριακή δίνω Πανελλαδικές (ή lower – Proficiency κ.α.) και έχω πολύ άγχος, πώς να το διαχειριστώ;
Το ωράριο στη δουλειά μου έχει γίνει πολύ απαιτητικό, πώς θα τα προλαβαίνω όλα;
Με τόσα που συμβαίνουν καθημερινά δεν έχω διάθεση και χρόνο να ασχοληθώ και με τα προβλήματα των παιδιών μου. Με αγχώνει αυτό αλλά τι μπορώ να κάνω;
Εν μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης στη σύγχρονη ιστορία της χώρας και σε μια εποχή, κατά την οποία το άγχος και οι συνέπειες του υπάρχουν στις ζωές όλων μας, ο αποτελεσματικός έλεγχος και η διαχείρισή του παρουσιάζονται περισσότερο από ποτέ ως επιτακτική ανάγκη. Πόσο εύκολο είναι όμως αυτό; Υπάρχουν τελικά απλοί και εφαρμόσιμοι τρόποι για τον περιορισμό του stress και του άγχουςστην καθημερινότητά μας;
Ας δούμε αρχικά τι είναι το άγχος;
Το άγχος είναι μια φυσιολογική σωματική και ψυχική αντίδραση σε μια απειλή η σε μια αίτηση για την αντιμετώπιση απαιτητικών καταστάσεων.
Ποία είναι τα σωματικά συμπτώματα άγχους;
Τα κύρια σωματικά συμπτώματα του άγχους είναι: αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία, γρήγορη αναπνοή, συσφιγκτικό αίσθημα στο στήθος, αίσθημα δύσπνοιας, κόμπος στο λαιμό, σφίξιμο στο στομάχι, ναυτία, διάρροια και εφίδρωση.
Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι όταν ένας άνθρωπος είναι αγχωμένος έχει την τάση να σκέφτεται με αρνητικό τρόπο για τρία κυρίωςπράγματα: τον εαυτό του, τον κόσμο και το μέλλον.
Ωστόσο ένα ερώτημα που απασχολεί τη σκέψη πολλών, ειδικών και μη, είναι το αν τελικά είναι πάντα κακό το στρες; Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι τα φυσιολογικά επίπεδα στρες μπορούν ναβελτιώσουν τις επιδόσεις και την αποδοτικότητα μας, μιας και μέσω αυτού κινητοποιούμαστε για δράση. Το άγχος παύει να είναι φυσιολογικό όταν εμφανίζεται σε τέτοιο βαθμό ώστε να προκαλεί δυσλειτουργικότητα στην καθημερινότητά μας. Όταν η αγωνία και η αβεβαιότητα, συνδυάζονται με έντονη δυσφορία και έντονα σωματικά προβλήματα τότε μπορεί να εμφανιστούν κρίσεις άγχους ή ακόμα και κρίσεις πανικού.
Τις περισσότερες φορές το άγχος το ακούμε και σαν στρες. Μια ακόμα απορία που προκύπτει είναι αν τελικά οι δυο αυτοί όροι περιγράφουν το ίδιο πράγμα ή όχι; Και αν όχι ποια η διαφορά;
Εδώ θα λέγαμε ότι το στρες είναι ένα αίσθημα πίεσης και αγωνίας, (λειτουργικότητα), ενώ το άγχος είναι περισσότερο ένα αίσθημα φόβου και δυσφορίας (δυσλειτουργικότητα). Επομένως η βασική διαφορά εντοπίζεται στην ένταση του βιώματος μιας κατάστασης.
Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε τις επικρατέστερεςσύγχρονες πηγές πρόκλησης άγχους. Αυτές συγκεντρωτικά είναι:
- η Επαγγελματική Αποκατάσταση
- τα Οικονομικά προβλήματα
- οι Οικογενειακές σχέσεις
- η Συναισθηματική Ισορροπία
- και η Κοινωνική αποδοχή
Ολοκληρώνοντας θα θέλαμε να παραθέσουμε ορισμένες γενικές συμβουλές αντιμετώπισης του άγχους γύρο από τρεις βασικούς άξονες:
Βρες τα λάθη στην διεργασία της σκέψης σου και διερωτήσου:
- υπάρχουν κάποιοι λόγοι που κάνω αυτή την ανήσυχη σκέψη;
- υπάρχουν στοιχεία που αντιτίθενται σ’ αυτήν την σκέψη;
- ποιό είναι το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί;
- πώς μπορώ να το αντιμετωπίσω;
- ποιός τρόπος θεώρησης της κατάστασης θα ήταν περισσότερο εποικοδομητικός;
- μην υπερβάλεις,
- δες τα πράγματα σε μια προοπτική χρόνου,
- αμφισβήτησε τα υπερβολικά και μονοδιάστατα “πρέπει” σου,
- μην προτρέχεις σε συμπεράσματα,
- συγκεντρώσου στα θετικά κι όχι στα αρνητικά,
- απόκτησε μια ολοκληρωμένη και ρεαλιστική εικόνα του εαυτού σου,
Ανάπτυξε αποτελεσματικές δεξιότητες συμπεριφοράς:
- αναγνώρισε τα συναισθήματα σου: παραδέξου τα και εξέφρασε τα ανάλογα στους ενδιαφερόμενους,
- απέφυγε να κατηγορείς τους άλλους,
- δίνε θετική ανατροφοδότηση στους άλλους,
- μην χρησιμοποιείς την λέξη “δεν μπορώ” όταν εννοείς “δεν θέλω” ή “δεν θα κάνω”,
- αναγνώρισε τα προβλήματα μόλις εμφανιστούν,
- ανάπτυξε και εδραίωσε μία διεκδικητική συμπεριφορά,
- επανέλαβε σταθερά αυτό που χρειάζεσαι ή θέλεις,
- άκουσε τον άλλον και αναγνώρισε την δική του ανάγκη,
- βρες τρόπους συνεργασίας,
- δημιούργησε και διατήρησε ένα ισχυρό δίκτυο κοινωνικής υποστήριξης,
- ζήτησε άμεση βοήθεια και αποδέξου την όταν σου προσφερθεί,
- πες στους ανθρώπους του δικτύου υποστήριξης σου ότι εκτιμάς την σχέση σας,
- αποσπάσου από νεκρές ή ψυχοφθόρες σχέσεις
Ανάπτυξε ένα τρόπο ζωής που σε ενισχύει κατά του στρες:
- διατήρησε το σωστό βάρος- ακολούθησε υγιεινή διατροφή,
- κάνε περιορισμένη χρήση καφεΐνης και αλκοόλ,
- απόφυγε το τσιγάρο και άλλες εθιστικές ουσίες,
- χρησιμοποίησε τεχνικές χαλάρωσης,
- ασκήσου τακτικά,
- χρησιμοποίησε τον ελεύθερο χρόνο σου παραγωγικά,
- ασχολήσου με χόμπι και δραστηριότητες που σε γεμίζουν ψυχικά,
- κάνε χρονοδιαγράμματα καθημερινής, εβδομαδι-αίας και μακροχρόνιας βάσης,
- διαχειρίσου τον χρόνο με καθορισμό και ιεράρχηση στόχων ανάλογα με την σημαντικότητα και τον βαθμό του επείγοντος,
- αναζήτησε την ποικιλία και την εναλλαγή στους ρυθμούς της ζωής σου,
προσδιόρισε τις κύριες πηγές έντασης που έχεις, - πρόβλεψε περιόδους στρες και προετοίμασε πλάνα αντιμετώπισής τους.
Το άγχος αποτελεί μια μάστιγα της εποχής μας και ως εκ τούτου θα χτυπήσει την πόρτα όλων μας. Το θέμα είναι πως θα το διαχειριστούμε έτσι ώστε να παραμείνουμε λειτουργικοί. Αντί να μας μπλοκάρει ας το χρησιμοποιήσουμε εμείς για να γίνουμε καλύτεροι και αποδοτικότεροι.
Κωστόπουλος Παναγιώτης
Ψυχολόγος
Υπ. Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
Καταχώρηση Μηνύματος