Η ανάπτυξη της λαβής του μολυβιού στα παιδιά ξεκινάει πολύ νωρίτερα από όσο νομίζουμε. Από τη στιγμή που το παιδί ξεκινάει να πιάνει αντικείμενα στη βρεφική ηλικία, αναπτύσσει μία σειρά από λαβές. Παρακάτω θα δούμε τα είδη των λαβών που αναπτύσσονται ακόμα και στην πρώιμη ηλικία.
1). Ανώριμη παλαμιαία λαβή
Δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου ο αντίχειρας. Η σύλληψη του αντικειμένου γίνεται κυρίως από τα δάχτυλα. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 3 με 5 μηνών.
2). Παλαμιαία λαβή
Το παιδί ξεκινά να χρησιμοποιεί όλη την εσωτερική επιφάνεια της παλάμης και ο αντίχειρας έχει αρχίσει να συμμετέχει ενεργά στην σύλληψη του αντικειμένου. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 6 μηνών.
3). Ακτινωτή παλαμιαία λαβή
Ξεκινούν να χρησιμοποιούν τον αντίχειρα σε αντίθεση με τα δάχτυλα. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 7 μηνών.
4). Λαβή «τσουγκράνα»
Η λαβή αυτή περιλαμβάνει την κάμψη ή την έκταση των δακτύλων προκειμένου να φέρει κοντά του και να πιάσει ένα αντικείμενο. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 8 μηνών.
5). Ακτινωτή ψηφιακή λαβή
Χρησιμοποιεί τα δάχτυλα «αντίχειρας, δείκτης και μέσος» προκειμένου να πιάσει ένα αντικείμενο. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 8 με 10 μηνών.
6). Λαβή «τσιμπίδα»
Χρησιμοποιούνται ο αντίχειρας με τον δείκτη προκειμένου να πιάσει το παιδί ένα αντικείμενο. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 10 μηνών.
7). Ύπτια παλαμιαία λαβή
Χαρακτηρίζεται από τη σύλληψη του μολυβιού με όλα τα δάχτυλα και τον αντίχειρα στην κορυφή. Θεωρείται η πρώιμη λαβή. Αναπτυξιακό στάδιο της λαβής: 12 με 15 μηνών.
8). Ψηφιακή λαβή σε πρηνισμό
Τα δάχτυλα είναι πλέον στραμμένα στο κάτω μέρους του εργαλείου γραφής. Η κίνηση για τη γραφή γίνεται κυρίως από όλο το χέρι. Είναι μάλιστα μία συνηθισμένη λαβή που χρησιμοποιούν τα παιδιά στη σίτιση. Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 2 με 3 ετών.
9). Στατική τριποδική ή τετραποδική λαβή
Στο στάδιο αυτό το παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει ακόμα τα μαξιλαράκια των δακτύλων του. Μπορεί η κίνηση κατά τη γραφή να γίνεται ακόμη από τον καρπό ή από το χέρι, με τα δάκτυλα να μη μετακινούνται.
Στη στατική τριποδική λαβή χρησιμοποιούνται τα 3 δάχτυλα. Συγκεκριμένα, τα δύο δάχτυλα πιάνουν το εργαλείο γραφής και το τρίτο (μεσαίο) δάχτυλο μπαίνει στο πλάι του μολυβιού, σχηματίζοντας ένα τρίποδο. Τα άλλα δύο δάκτυλα (παράμεσος και μικρό) βρίσκονται συνήθως στατικά δίπλα σε αυτά τα δάχτυλα και δεν μπαίνουν ακόμα στην παλάμη του χεριού.
Στη τετραποδική λαβή έχουμε τα 3 δάχτυλα να βρίσκονται στο μολύβι, τα οποία στηρίζονται στο παράμεσο. Μπορεί επίσης η λαβή να είναι στατική ή δυναμική.
Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 3 με 4 ετών.
10). Δυναμική τριποδική λαβή
Από τη στιγμή που το παιδί θα ενταχθεί στο νηπιαγωγείο, θα αρχίσει να χρησιμοποιεί την πιο ώριμη λαβή, τη δυναμική τριποδική / τετραποδική λαβή. Θα χρησιμοποιεί τις άκρες των δακτύλων του στο εργαλείο γραφής και θα κρατάει το μολύβι περισσότερο υπό γωνία παρά κάθετα. Αυτό μοιάζει πολύ με μια ενήλικη σύλληψη.
Η κίνηση των δακτύλων του θα είναι δυναμική, που σημαίνει ότι τα δάκτυλα μπορούν να κινούνται προς τα εμπρός και πίσω, χωρίς να υπάρχει κίνηση του αντιβραχίου ή κίνηση του καρπού (ο βραχίονας θα ακουμπάει στο τραπέζι ή στην επιφάνεια γραφής με σταθερότητα).
Αυτή η λαβή αναφέρεται επίσης ως λαβή 3 δακτύλων, με τα πρώτα 2 δάχτυλα στο μολύβι ενώ ακουμπούν στο μεσαίο δάχτυλο. Το 4ο και το 5ο δάχτυλο μπαίνουν στην παλάμη του χεριού και βοηθούν στη σταθεροποίηση του χεριού στο τραπέζι.
Αναπτυξιακό στάδιο λαβής: 5 με 6 ετών.
Ωστόσο, οι παραπάνω λαβές αναφέρονται κατά μέσο όρο στη χρονολογική ηλικία των παιδιών. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν πως το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Η κατηγοριοποίηση αυτή μπορεί να μας δώσει μία ιδέα για το πώς το παιδί αρχίζει να εξερευνά τον κόσμο της γραφής.
Πηγές:
https://www.growinghandsonkids.com/pencil-grasp-development-for-writing.html
Key area: Movement and Motor. The development of appropriate pencil grip https://charlton-on-otmoor.sch.life/Files/Download/db5c1f48-7fe5-443c-ae27-9342ca9b2ef0/310707a6-abbc-4718-b280-1c53d2c7d6c8/pencil%20grip.pdf
Royal Children’s Hospital. Occupational Therapy – Kids Health Information. Developing a pencil grip. https://www.rch.org.au/uploadedfiles/main/content/ot/infosheet_a.pdf
Συγγραφή / επιμέλεια άρθρου:
Φουστέρη Αργυρώ, Εργοθεραπεύτρια